علم کوهنوردی

علل بروز بیماری‌های دیسک کمر و سیاتیک

چاقی، برداشتن اشیا سنگین از زمین، نشستن نامناسب روی زمین و صندلی، نامناسب نشستن روی صندلی اتومبیل هنگام رانندگی، ایستادن در حالت نامناسب، جای خواب نامناسب، ورزش نکردن و ضعف ستون اسکلتی، خم شدن و کش آمدن ناصحیح، تصادفات و سقوط، فعالیت جسمانی زیاد و ناجور، بروز پارگی و رگ به رگ شدن یا دررفتگی و برآمدگی دیسک بین مهره‌ها یا رباط و اعصاب و عضلات، ناهنجاری‌های مادرزادی، حاملگی، عفونت‌ها، سرطان‌ها، فشارهای روحی و عصبی، اختلالات مغزی و طناب نخاعی همگی از عواملی هستند که منجر به بروز بیماری دیسک کمر و سیاتیک می‌شوند. 

                                                                           سالم بر فراز قله ها 

علم کوهنوردی

مشکلات تغذیه ای در ارتفاعات：

دهیدراتاسیون:

به دلایل زیر نیاز به مایعات در ارتفاعات افزایش می‌یابد:

 افزایش دفع آب از ریه‌ها به علت افزایش تهویه سرما از ریه و خشکی هوا

 افزایش ادار ناشی از سرما

اسهال و تهوع ناشی از AMS

 "ژیاردیا" که انگل گوارشی است و به وفور در نواحی مرتفع یافت شدهو باعث اسهال می‌گردد.

 اگر به علت کمبود آب، از توده‌های یخی استفاده شود، منیزیم موجود در آن ها اثر ملین دارد.

 در مناطق مرتفع، حمل آب مشکل بوده و به دست آوردن آب سالم و قابل شرب سخت است.

این مشکلات وقتی پیچیده‌تر می‌شود که با از دست دادن آب، احساس تشنگی کم شده و به تدریج از بین می‌رود و افراد تمایلی به نوشیدن آب ندارند.

برای پیشگیری از دهیدراتاسیون(کم آبی بدن) بهتر است یک برنامه منظم و زمان‌بندی شده برای نوشیدن آب و مایعات وجود داشته باشد: مثلا هر سه ساعت یک بار، حداقل نیم‌ لیتر آب نوشیده شود. در مواقعی که حالت تهوع وجود دارد، نوشیدن جرعه‌های کوچک آب قابل تحمل تر هستند. برای این منظور بهتر است مقادیر متنوعی از نوشیدنی‌های مختلف را که کافئین نداشته باشند تهیه کنید، ◀زیرا کافئین مدر است(یعنی باعث افزایش دفع ادرار می شود). 

کاکائو گزینه مناسبی می‌باشد، زیرا کربوهیدرات بالا و کافئین کمی دارد. البته در کسانی که عادت به استفاده از دوزهای بالای کافئین دارند، ممکن است قطع ناگهانی آن، باعث سردرد و بی‌خوابی گردد.

نوشیدنی‌های پیشنهادی دیگر عبارتند از : آب میوه‌ها ،نوشیدنی‌های ورزشی و سوپ‌های آماده.

همچنین افراد باید به طور مرتب رنگ و مقدار ادرار خود را از نظر وجود علائم کم‌آبی چک کنند(ادرارکم و پُر رنگ می‌تواند علامتی از کم آبی باشد). در این حالت استفاده از غذاهای کمی شور می‌تواند مفید باشد.

مشکلات گوارشی:

خوردن آب و غذای آلوده ممکن است باعث اسهال معمولی تا شدید گردد. همچنین هیپوکسمی موجود در ارتفاعات، عملکرد مجرای‌ گوارشی را آهسته کرده و منجر به یبوست می‌شود. مشکل رایج دیگر، گازهای گوارشی است که می‌تواند ناشی از غذاهای خشک پرکربوهیدرات باشد. برای اجتناب از این مشکلات بهتر است غذا به سه

سه وعده‌ غذای اصلی و سه میان وعده تقسیم شود. اطمینان حاصل کنید که همه غذای مورد استفاده کاملا بهداشتی باشد، به‌خصوص این امر در مورد آب بسیار اهمیت دارد. اگر از آب چشمه‌ها و یخ‌ها استفاده می‌شود، حتما باید آنها را جوشاند و سپس مورد استفاده قرار داد.

استفاده از ضدعفونی کننده‌های کلریدی و یُدی هم مناسب می‌باشد. 

اضافه کردن ویتامین C به آبی که قبلا به آن یُد اضافه شده، بو و مزه یُد را به‌طور کامل از بین می‌برد. البته ابتدا حدود 30- 20 دقیقه صبر کنید تا یُد اثر کند و سپس مقدار کمی (حدود 50 میلی گرم) ویتامین C به آن اضافه کنید.

سمیه فیروزی - کارشناس تغذیه

                                با آرزوی سلامتی برای همنوردان 

علم کوهنوردی

حمل مجروح د رمعابر کوهستانی

حمل مجروح د رمعابر کوهستانی

ممکن است در یک برنامه کوهپیمایی یک نفر از اعضای گروه از ناحیه ی پا صدمه ببیند که راه رفتن را برای او مشکل سازد. بنا به شرایط موجود با رعایت کامل مسائل ایمنی و در حالیکه مطمئن شویم خطری مصدوم را تهدید نمی نماید، از روش های زیر برای حمل مصدوم تا نزدیک ترین جایی که بتوان به نیروهای امدادی دست پیدا کرد، استفاده می کنیم.

سعی کنید همیشه در زمان اتفاق حادثه از نیروهای امدادی کمک بگیرید. ردر جاییکه دسترسی به هیچ جا نداشته باشید و هیچ خطری مصدوم را تهدید نمی کرد می توانید خودتان مجروح را حمل کنید . برای این کار همیشه یک طناب 20 متری که منظم حلقه شده باشد و دارای گره محکم باشد داشته باشید. دو قطعه طناب انفرادی داشته باشید تا در مواقع لزوم از آن استفاده کنید.

حمل مجروح د رمعابر کوهستانی

روش حمل یک نفره با حلقه طناب

روی طناب یک بالشت نرم قرار دهید تا مصدوم راحت تر روی طناب بنشند.

روش حمل یک نفره با طناب انفرادی و چوب

از زیر انداز یا کیسه خواب روی چوب استفاده کنید تا بستری نرم به و جود آید.

روش حمل دو نفره با یک حلقه طناب

یک بالشت نرم روی طناب قرار دهید سپس مصدوم را روی آن بنشانید و مجروح دو دست خود را روی شانه حمل کننده ها قرار می دهد.

روش حمل دونفره با دو طناب انفرادی

یا کوله پشتی که چوب از میان طناب ها یا بند های کوله عبور می کند، بهتر است روی چوب بالشتک نرم قرار دهید تا مصدوم احساس ناراحتی نکند.

حمل با برانکارد به طریقه نشسته توسط سه نفرحمل با برانکارد به طریقه نشسته توسط سه نفر

در این روش آستین های یک بادگیر را داخل آن قرار می دهیم و چوب یا دیرک های چادر را از آستین ها عبور می دهیم . حمل کننده که در جلو قرار دارد کوله پشتی را می پوشد و سر چوب ها را داخل بند کوله پشتی قرار می دهد، مصدوم پشت به پشت حمل کننده جلویی می نشیند و هر کدام از دو نفر باقیمانده دیرک ها را می گیرند . این حمل خوب صورت می گیرد به شرط اینکه نفر جلو بتواند جلوی خود را ببیند.

حمل با برانکارد به طریقه خوابیدهحمل با برانکارد به طریقه خوابیده

در این روش دو یا سه بادگیر را مانند روش قبل آماده کرده و دو دیرک یا چوب بلند یا باتون از آن عبور می دهیم با این برانکارد با تعداد شش نفر حمل کننده ، به راحتی می توان مصدو م را حمل کرد.

ساختن برانکارد با یک حلقه طناب

در قسمت A از گره رکابی استفاده می شود.

در مرحله سوم ساخت برانکارد طناب را از حلقه های گره ها عبور داده و در نهایت به همدیگر گره دو سر طناب بزنید.

                       با آرزوی سلامتی همه همنوردان 

صاعقه زدگی

صاعقه زدگی

صاعقه نوعی تخلیه الکتریکی قابل رویت است تخلیه الکتریکی می تواند بین ابرو ابر،ابروزمین ،داخل یک ابر،یا بین ابروهوا ایجاد شود.که معمولا تخلیه الکتریکی چندین بار بطورمتناوب صورت میگیرد درنتیجه صاعقه بصورت جرقه لرزان دیده میشود.

اصول پیشگیری:

1- درصورت امکان با شروع صاعقه درمکان های سرپوشیده مانند جان پناه یاکلبه های کوهستانی پناه بگیرید.

2- همواره برنامه کوه نوردی راطوری تنظیم کنید که بعدازساعت 11 صبح درمکان های مرتفع نباشید.

3- هیچگاه چادرخودرابه بلندترین درختان اطراف وصل نکنید.

4- درصورت شنیده شدن صدای رعد حتی باوجودآسمان صاف،احتمال وقوع صاعقه بسیارزیاداست.سریعا خودرابه مکان امن برسانید.

5- سعی کنید درکوتاه ترین ارتفاع ممکن قراربگیرد.درکوهستان اگربالاترازخط ارتفاع درختان قراردارید بدان معناست که شما درمرتفع ترین مکان هستید. سریعأ خودرابه ارتفاع پایین ترازدرختها رسانده ودرفضای بین درختان کوتاه پناه بیگیرید.

6- وجودابرهای تیره وافزایش بادخبرازقریب الوقوع بودن صاعقه است.

7- می توان ازجلیقه های ضد صاعقه استفاده نمود.

8- درمکان های سرپوشیده به در،پنجره واجسام فلزی نزد یک نشوید.

9- دستگاه های الکتریکی خودراخاموش کنید.

10- طناب ها یی راکه به همراه دارید بخصوص اگرخیس ومرطوب شده اند ،ازخوددورکنید.

11- تنها درمورداورژانس ازتلفن استفاده کنید. امواج صاعقه به راحتی ازتلفن عبورمی کنندوآسیب ناشی ازآنها شایع ترین علت صاعقه زدگی درمکان های سرپوشیده است.

13- هیچگاه به یک خودروتکیه نکنید.

14- ازدوچرخه یاموتورفاصله بگیرید.

15- درکوهستان ازرودخانه ها فاصله بگیرید چرا که آب هادی خوب جریان الکتریسیته است ومی تواند جریان الکتریسیته راتا فاصلۀ زیادی ازآب هدایت نماید.

16- ازدرختها فاصله بگیرید.

17- ازهرگونه فلزفاصله بگیرید .حتی درصورتی که وسا ئل فلزی باخوددارید آنهاراازخوددورکنید.ازنرده های فلزی فاصله بگیرید.

18- ازچوبدستی فلزی استفاده نکنید.

19- یکی ازعلائم مهم آغازصاعقه راست شدن موهای بدن یا احساس گزگزومورموردرپوست است دراین حالت سریعاَ برروی زمین نشسته ،دولا شوید .هرگزبه طورمستقیم بررویزمین درازنکشید.

20- درصورتی که داخل مکان یا یک خودروپناه گرفته اید تا نیم ساعت پس ازشنیدن آخرین صدای رعد ازآن مکان خارج نشوید.

21- درشرایط صاعقه ازتجمع به دورهم خوداری نمایید.

ازشرایط آب و هوایی با خبر باشید، پیش‌بینی‌ها را بررسی کنید. ابرها را بشناسید و خصوصاً ابرهای خطرناک کومولونیمبوس را شناسایی کنید. زمان بازگشت و مسیرهای جایگزین را در نظر بگیرید و نقاطی از مسیرتان را که شما را از مکان‌های ناامن در ساعات اوج طوفان دور می‌کند شناسایی کنید. در طول مسیر، مناطق امن‌تر را زیر نظر داشته باشید. منتظر رسیدن طوفان پیش از تغییر موقعیت نباشید. اگر در شرایطی بودید که هنوز خطر در یک قدمی‌تان نبود و می‌توانستید خود را به پناه‌گاهی برسانید یا ارتفاع خود را در کوه کم کنید،‌ این کار را هرگز با دویدن انجام ندهید (این که چقدر خطر به شما نزدیک است بستگی به شرایط دارد اما معمولاً تا زمانی که رعد و برق فاصله‌ای بیش از ۲-۳ کیلومتر با شما دارد، شما می‌توانید تغییر موقعیت دهید). سرعت مناسبی داشته باشید اما ندوید. باتوم‌های کوه‌نوردی، کلنگ، کرامپون و تجهیزات برف و یخ‌نوردی و سنگ‌نوردی، شانس اصابت صاعقه به شما را افزایش می‌دهند. اگر مجبور به حمل این وسایل هستید و نمی‌توانید آن‌ها را جا بگذارید و بعداً به سراغ‌شان بیایید، تجهیزاتی که می‌توانید داخل کوله بگذارید را داخل کوله و در میان سایر وسایل قرار دهید (نه در بالای کوله) و وسایلی از قبیل کلنگ را روی زمین قرار دهید و بند حمایت آن گرفته و با خود روی زمین بکشید.

اگر در شرایط غیرمنتظره گرفتار شدید و حرکت،‌ خودش کاری غیر ایمن بود (مثلاً گروه در یک مکان مسطح و باز گیر افتاده بود) اعضای گروه می‌بایست با فاصله‌ی حداقل ۱۵ متری از یکدیگر، پخش شوند تا در صورت برخورد صاعقه با فردی، دیگران صدمه نبینند. حالت صاعقه را به خود بگیرید (نشستن به صورت چمباتمه بر روی یک عایق روی زمین و قرار دادن دست‌ها بر روی گوش و دور کردن کلیه‌ی اجسام فلزی و رسانای الکتریسیته و همچنین وسایل خیس از خود.). پاهای‌تان را کنار هم قرار بدهید و به صورت چمباتمه روی زیرانداز عایق‌تان یا یک عایق دیگر چندلا شده بنشینید. اشیاء نزدیک‌تان یا وسایل رسانای الکتریسیته را لمس نکنید.

فراموش نکنید پیش از رفتن به برنامه، وضعیت منطقه را از نظر توپوگرافی و پوشش گیاهی و عوارض سطحی زمین بررسی کنید. مکان‌های ایمن‌تر را پیدا کنید. توجه داشته باشید که چادرها، پناهگاه امنی در طوفان‌های رعد و برقی نیستند. همچنین درختان نیز امن نیستند. زمین‌های پوشیده بهترین مکان هستند اما هیچ مکانی شما را کاملاً از رعد و برق حفاظت نمی‌کند. اگر روی کوهی هستید، از سمتی (مسیر امن و آشنایی) که پوشش ابر کم است و رعد و برق کمتر می‌زند، پایین بیایید.

                               با آرزوی کوهنوردی بدون حادثه 

علم کوهنوردی

بیشتر اسیبهای  کوهنوردی هنگام فرود اتفاق می افتد بعضی از منابع به بیش از 80% اشاره کرده اند. تجربیات ما از حوادث سالهای اخیر کوهنوردی و همیالیا نوردی هم همین مسئله را نشان میدهد چه در کوهنوردان آماتور و چه در کوهنوردان حرفه ای که نمونه های بسیاری را نیز میتوان نام برد. (دکتر بهالو، لیلا اسفندیاری و...) ولی براستی چرا فرود حتی برای کوهنوردان حرفه ای و توانمند هم آبستن حادثه است؟

1-    سبکبار بودن

بسیاری از کوهنوردان برای اینکه فشار کمتری را هنگام صعود به قله تحمل کنند و یا بتوانند سرعت حرکت بیشتری داشته باشند و یا گاه ضعف و نا آمادگی خود را بپوشانند با کوله باری سبک بدون به همراه بردن حداقل امکانات اقدام به صعود بخصوص از کمپ های آخر و یا در صعود های یکروزه میکنند. این افراد بنا را بر این میگزارند که در مسیر هیچ اتفاق غیر منتظره ای رخ نخواهد داد. هوا خراب نخواهد شد، راه را گم نخواهند کرد، اتفاقی برای کسی نخواهد افتاد و ... و این یعنی سپردن سلامت و جان خود به احتمالات و قضا و قدر. بسیاری از این کوهنوردان به راحتی صعود می کنند و باز میگردند اما اگر کوچکترین تغیری ایجاد شود، راهی به خطا رفته شود، بادی بوزد، برفی بیاید، مهی جلوی دید را بگیرد (که بسیار هم پیش می آید ) آنگاه ...

برای نمونه میتوان به حادثه دماوند برای تم کوهنوردی هرمزگان و یا حادثه کل جنو نام برد که نبود اندک وسایل شب مانی کمی آب و غذا باعث شد تا شب مانی ساده به فاجعه ای بزرگ بینجامد.

2-     اعتماد به هوشیار ماندن هنگام باز گشت

بسیاری از کوهنوردان هنگام برنامه ریزی برای بازگشت به توانمندیهای خود در حالت عادی تکیه میکنند توانایی هایی چون: قدرت بدنی، توان مسیر خوانی، توان نقشه خوانی، تجربه کوهنوردی و... در حالیکه بخصوص در ارتفاع در صعودهای سنگین در آب و هوای سرد و مخصوصا در هیمالیا به هیچ عنوان کوهنوردان نباید به هوشیاری و توان ذهنی و در نتیجه قدرت بدنی خود هنگام بازگشت اعتماد کنند زیرا به دلایل متفاوت هوشیاری و توان ذهنی انسان در ارتفاعات بلند و در صعودهای سنگین به شدت کاهش یافته و تخریب میشود. آثار ارتفاع بخصوص در منطقه مرگ، طولانی شدن ماندن در ارتفاع، سرما وهیپوترمیا وعوارض آن،  کمبود آب بدن ناشی از تعریق و فعالیت سنگین، کاهش شدید انرژی ناشی از فعالیت و بی اشتهایی و اشکالات تغذیه ای در برنامه ها که معمولا پیش می آید، تخلیه انرژی عواملی هستند که هرکدام به تنهایی برای از بین بردن هوشیاری انسان کافی هستند، حال اینکه در کوهستان و بخصوص در ارتفاعات بلند معمولا همه همراه هم میباشند و بخصوص آسیبهای ناشی از ارتفاع و کمبود اکسیژن و سرما و هیپو ترمیا به شدت باعث اختلال در قضاوت و زوال عقل و هوشیاری میشود. آنگاه انسان نه تنها نمیتواند از توانمندیهای خود بهره ببرد  بلکه حتی نمیتواند در شریط خاص و حتی عادی قضاوت درستی داشته باشد. هرچه زمان صعود بیشتر شود هرچه به ساعات پایانی روز نزدیک شویم این مشکل بیشتر و حاد تر میشود و در نتیجه در هنگام فرود که معمولا پایان روز و پایان صعود است بسیار بیشتر به چشم می آید. باید به خاطر داشت که هوشیاری انسان در پایان یک صعود سنگین در باز گشت از هیمالیا نمیتواند چندان قابل اعتماد باشد.

3-     اشتباه در مسیر خوانی

آنچه انسان از طبیعت هنگام صعود میبیند با آنچه هنگام فرود دیده میشود بسیار متفاوت است. به این علت گفته میشود در صعود همیشه پس از چند گام برگردید به پشت سر بنگرید و مسیر بازگشت را با خود مرور کنید کوهنورد موفق کسی است که فرودش را از اولین لحظه صعود آغاز کند و در تمام مسیر حتی یک لحظه از اندیشیدن به بازگشت غافل نشود. بسیاری از دو راهی ها، پرتگاه ها، پپستی ها و بلندیها و ... هنگام بازگشت است که دیده میشوند و اگر در راه صعود  ارزیابی نشده باشند می توانند مشکلات بسیار به بار آورند.

4-     صعود تا آخرین نفس تا آخرین لحظه

لذت رسیدن به قله، تلاش برای هدر نرفتن زحمات انسان، فکر کردن به عواقب و حرف و حدیثهای صعود نکردن، همه و همه باعث میشود که گاه کوهنوردان دل به دریا بزنند و تمام داشته هایشان را در راه صعود ورسیدن به قله صرف کنند و آنگاه هنگام بازگشت با توجه به خطرات پیش گفت در پایان صعود و در پایان روز، خسته با هوشیاریی کمتر از حد طبیعی وقتی که دیگر آن نیروی عظیم که انسان را به قله میکشاند جای خود را به خواب آلودگی و خستگی و بی حوصلگی و نرسیدن فرود میدهد به فکر بازگشتن بیفتند.

5-    آثار روانی

همیشه رسیدن به قله انگیزه انسان را چند برابر میکند و این انگیزه بر بسیاری از چیزها و ناتوانی ها غلبه میکند اما هنگام باز گشت دیگر از آن انگیزه قوی خبری نیست. اندکی اشتباه، اندکی ناملایمت، کمی ناپایداری جوی میتواند انسان خسته و نه چندان هوشیار و سرمازده را به راهی بی باز گشت بکشاند

سخن آخر

شاید بتوان دلائل دیگری نیز به این مقوله ها برای خطر ناک بودن فرود اضافه کرد که مثلما همفکری دو ستان، همنوردان و اساتید گرامی میتواند به پربار شدن این مطلب کمک کند. اما بیاید برای همیشه یک بار دیگر به خاطر بسپاریم که بسیاری از حوادث کوهنوردی در راه بازگشت است که بوقوع می آیند. بیاید فرود را هیچگاه دست کم نگیریم. بیاید از اولین لحظه صعود به بازگشتن بیندیشیم. بیاید بکوشیم تا همه وقت و توانمان را بدون توجه به باز گشت صرف صعود نکنیم. بیایید یادمان باشد که کوهنوردی با سالم برگشتن است که به پایان میرسد. بیاید چشمهای نگران مانده بر در را که بازگشت عزیزانشان را به انتظار نشسته اند هیچگاه فراموش نکنیم.

منبه سایت پزشک کوهستان 

                          کوهنوردی با سلامتی آرزوی همه